Ten artykuł‚ będzie poniekąd odpowiedzią na coraz większą ilość młodych grup impro i postaram się w nim zawrzeć większość rzeczy, na które początkująca grupa impro powinna zwrócić uwagę.

Czytaj dalej

No i niby byłem i mnie nie było. Wróciłem z nowym zapasem energii! Mnie to cieszy :p. No ale do rzeczy, przez ten cały czas chodziła mi po głowie myśl. Dosłownie obijała się po czerepie, nie dawała spać! Ta myśl to właśnie łamacz kości, wyrażenie, która ma reprezentować pewien zamysł, sposób grania, tworzenia, czy nawet istnienia w świecie. Bo wszystko jest w pewien sposób zbudowane, ma jakąś strukturę, a ucieczka od niej tworzy nową. Chodzi mi o to, że istnieją reguły jak coś robić, czy czegoś nie robić. I w pewien magiczny sposób, naszym zadaniem jest coś zmienić, w taki sposób, aby uciekało ze struktury, a do niej pasowało.  Dlaczego łamacz kości? Bo aby móc się wyrwać ze standardów, musimy poczuć dyskomfort, ból, a może nawet coś stracić. Proces, który sprawia, że przestajemy utrzymywać się w strefie komfortu i jesteśmy w stanie czystej kreatywności, droga przez mękę, że tak powiem.
Czytaj dalej

Każdy popełnia mniejsze lub większe błędy. Niektórzy je odrzucają, nie akceptują, starają się zapomnieć. Martwią się, poświęcają energię na rozmyślanie o tym, co się wydarzyło, o tym, że zawalili. A co robią improwizatorzy? Improwizatorzy, gdy popełnią błąd to prostu go akceptują i wykorzystują. Bardzo zgrabnie ujął to w jednym z wywiadów, chyba najsłynniejszy Polski trębacz i improwizator jazzowy Tomasz Stańko:

 „W pewnym sensie my (improwizatorzy) się nigdy nie mylimy, każdy błąd może zostać uzasadniony tym, co nastąpi dalej.” Czytaj dalej

Przychodzisz na rozmowę o pracę albo na szkolenie z kreatywności i nagle dochodzi do „jakże znakomitego testu” (z tym znakomitym to sarkazm ) „proszę znaleźć xx zastosowań dla cegły (lub czegokolwiek innego)„. Skrajnie nieżyciowe zadanie, ponieważ często pomijany jest praktyczny aspekt tego testu. Jako, że test dotyczy kreatywności i „procesu twórczego” (cokolwiek to znaczy) , a nie praktycznego zastosowania (są rzeczy dużo bardziej wydajne , skuteczne i kreatywne niż cegła), to poniżej przedstawiam pewne podejście, które czerpie z technik teatru improwizacji i które można zastosować praktycznie zawsze przy tego typu zadaniach.
Czytaj dalej

Akceptowanie i blokowanie

Są ludzie którzy preferują mówić TAK, sytuacjom które napotykają. Są ludzie którzy, preferują mówić NIE. Pierwsi nagradzani są przez „przygody”, coś nowego. Drudzy są nagradzani, przez poczucie bezpieczeństwa, przez przebywanie w swoich „bezpiecznych” granicach i przekonaniach.

Akceptowanie to jedna z najważniejszych rzeczy w improwizacji, to wręcz fundament, bez którego nie ma mowy o improwizowaniu. Akceptowanie to przyjmowanie i rozwijanie ofert od innych. Gdzie oferta, to nie jest tylko propozycją wprost, typu: czy pójdziesz ze mną do sklepu? W praktyce, każde zdanie i zachowanie może być ofertą, którą można rozwijać. Czytaj dalej

Krok 1.
Miej oczy szeroko otwarte i umysł w pełnej gotowości w trakcie próby improwizowania scenek komediowych. Zdolność do bycia w gotowości i zmiany kierunku w scence jest kluczem do komedii improwizowanej. Stephen Colbert często jest w opozycji do reakcji publiczności poprzez bycie świadomym podczas trwania scenki. Jeżeli publiczność nie reaguje na to, w jaki sposób scenka się rozwija, Stephen Colbert zmienia kierunek i natychmiast skupia się na komedii.

Krok 2.
Bądź świadomy tego, że inni stoją na scenie z tobą. Jeżeli zamkniesz umysł na to, co inni aktorzy robią na scenie, stracisz nowe sposoby improwizowania danej sytuacji bądź scenki. Stephen Colbert nauczył się otwierania umysłu na to, co dzieje się dookoła podczas występów w Chicago. Stephen wiedział, że jeżeli nie będzie zwracał uwagi na oferty innych występujących, improwizacja nie będzie szła gładko, a on sam straci nowe i ekscytujące wątki idące w komicznym kierunku.

Krok 3.
Daj się prowadzić innym improwizatorom i daj się ponieść improwizacji. Zbyt często zdarza się, że ludzie biorą z góry przyjęte wyobrażenia i poglądy i do determinuje ich sposób improwizowania. Stephen Colbert ujawnia, że najlepiej zaufać partnerom, brać, co scenka przyniesie i się temu podporządkować. To jak bycie badaczem komediowym, który znajduje nowe sposoby aby rozbawić publiczność lub myśli w sposób, w jaki nigdy nie myślałeś poprzez współdziałanie z innymi.

Krok 4.
Traktuj improwizację jako grupowe ćwiczenie, a nie możliwość pokazania się solo. Jeżeli obawiasz się tylko tego, co masz powiedzieć lub zrobić, tracisz większą rolę, jaką improwizacja może ci dać w twoim rozwoju pod kątem komediowym. Stephen Colbert traktuje zdolność do improwizowania bardziej jako wzajemną wymianę informacji niż jako wymianę zdań między indywidualistami, którzy się nie słuchają na scenie.

Źródło

Oto kolejny zestaw „zasad improwizacji”, który krąży po internecie.

10 Przykazań Improwizacji:

• Nie będziesz blokować (patrz Blokowanie)
• Będziesz utrzymywać na sobie uwagę
• Nie będziesz się wywyższał ponad swoich partnerów
• Żartowanie to grzech za który zapłacić trzeba (patrz Żartowanie)
• Nie będziesz powtarzać tego co było powiedziane tobie
• Nie będziesz lał wody (patrz Lanie-wody)
• Gdy będziesz wątpił, przełamiesz rutynę
• Unikać to znaczy pokazywać swoje prawdziwe oblicze (patrz Unikanie)
• Ten, kto się stara być bystry, nie jest taki, albowiem ten jest bystry, kto nie próbuje
• Gdy twa wiara jest słaba, twój nastrój niemrawy, szczęście nie dopisuje a twa drużyna przegrywa, odetchnij i uśmiechnij się, albowiem to nie ma znaczenia.

Źródło

Oto kolejny z wielu zestawów „zasad improwizacji”.

8 Zasad:

• Ufaj
• Nie neguj i zaprzeczaj
• Nie zadawaj pytań
• Dokonuj ruchowych wyborów
• Rób przypuszczenia
• Dawaj i odbieraj oferty
• Słuchaj, obserwuj, bądź skoncentrowany
• Pracuj ze wszystkich sił

Źródło

Oto zestaw Zasad Improwizacji, który krąży po internecie. Takich zestawów jest wiele, i będziemy dodawali kolejne. Nie różnią się one wiele, ale te różnice bywają pomocne w dostrzeżeniu tych najważniejszych zasad.

1) Nie odmawiaj

Odmowa to najczęstsza przyczyna niszczenia scenek. Za każdym razem gdy odrzucasz Ofertę złożoną przez twojego partnera scenicznego twoja scena niemal natychmiast daje po hamulcach. Przykład:
Gracz A: Cześć, jestem Jim. Witam w moim sklepie. Gracz B: To nie sklep, tylko samolot. A ty nie jesteś Jim, tylko antylopa.

2) Nie zadawaj otwartych Pytań

Otwarte pytania (typu „Kim jesteś?”) to zabójcy scen, ponieważ zmuszają twojego partnera do zaprzestania cokolwiek robił i wymyślenia odpowiedzi. Kiedy zadajesz otwarte pytanie swojemu partnerowi, zrzucasz odpowiedzialność za wymyślenie czegoś „interesującego” na partnera – więc nie grasz dalej scenki razem, ale zmuszasz jedną osobę by robiła więcej niż ty sam chcesz zrobić.

3) Nie musisz być śmieszny

Paradoksem w improwizacji jest to, że im bardziej starasz się nie być śmieszny tym śmieszniejsza będzie twoja scena. Dlaczego? Ponieważ najlepsza forma improwizacji jaką można wykonać to stworzenie „interesującej” sceny, niekoniecznie „śmiesznej”. Jeśli grasz interesującą scenę, dzieje się zaskakująca rzecz, gdyż ta scenka okazuje się śmieszna sama w sobie.

4) Będziesz wyglądał dobrze, jeśli sprawisz, że partner będzie wyglądał dobrze

Kiedy grasz w scenie, im mocniej sprawisz, by twój partner wyglądał na scenie lepiej, tym lepsza będzie scena oraz, jako bezpośredni rezultat, lepiej będziesz sam wyglądał. Często się zdarza, że gracze wchodzą na scenę i widać po nich, że mają świetny pomysł na postać dla siebie czy pomysł na zdarzenie w scenie. To brzmi dobrze póki co. Partner na scenie prawdopodobnie nie ma zielonego pojęcia co się święci we wrednym mózgu, więc nie ma jak zareagować. I nieważne jak genialny był to pomysł, jest w zasadzie nic nie warty jeśli scenka robi się do bani.

5) Opowiadaj historię

Opowiadanie historii to prawdopodobnie najłatwiejsza zasada improwizacji, ale najcięższa do wykonania. Prawdziwą magią improwizacji jest obserwowanie jak gracze biorą całkowicie niezwiązane ze sobą sugestie (jak hydraulik i taksówkarz sprzedający buty w kolonii trędowatych) i w jakiś sposób sprawienie „że historia się klei” . Jeśli te wszystkie niezwiązane ze sobą elementy w końcu się w jakiś sposób zaczną wiązać, następuje to w wyniku interesującej historii. Zasadniczo to właśnie gracze próbują robić i robią – opowiadają historię.

Istnieją tysiące gier i ćwiczeń improwizowanych. Wiele z nich jest zapominanych, wiele z nich jest uważanych za ciężkie. Istnieją jednak takie gry, których sama struktura sprawia, że prawie zawsze dobrze wychodzą. Przedstawię je teraz pokrótce z uzasadnieniem mojego wyboru.

Tylko pytania

Ta gra pojawia się na znakomitej większości występów improwizowanych. Dlaczego? Ponieważ ta gra angażuje publiczność poprzez odsyłanie gracza, który się pomylił poprzez krzyczenie „Giń!” Natura człowieka jest taka, że śmieje się z cudzych porażek, a tym bardziej z porażek w zadanym przez siebie temacie. Również sama struktura gry jest tu bardzo pomocna, gdyż pozwala ona na zwroty akcji, odniesienia do poprzednich sytuacji oraz szeroką interpretację miejsca akcji.

Randka w ciemno / Przyjęcie / Konferencja prasowa

To również jedne z najpopularniejszych gier, jeśli nie najpopularniejsze. Tutaj zasada jest prosta. Jedna osoba musi odgadnąć sugestie dane przez publiczność. Nieważne czy to sugestia dla siebie (Konferencja) czy sugestie innych (Randka i Przyjęcie). Radość publiczności sprawia możliwość przypisania często dziwacznych postaci lub charakterystyk oraz obserwowanie jak improwizatorzy sobie z nimi radzą. Również przy zgadywaniu publiczność śmieje się gdy próba odgadnięcia charakterystyki kończy się niepowodzeniem, a w przypadku zgadnięcia, publiczność wyraża głęboki podziw.

Dyrygent /Pilot / Historia albo śmierć 

O ile w poprzednich grach nacisk był na odgrywanie postaci, tu nacisk jest kładziony na inną ważną umiejętność improwizatora – budowanie historii. W każdej z tych gier publiczność ma możliwość wyboru tytułu historii i często są to tytuły absurdalne. Improwizatorzy muszą się porządnie wysilić, by z absurdalnego tytułu zrobić porządną historię. Dodatkowo w Pilocie i Dyrygencie stylowym (podforma Dyrygenta) publiczność ma możliwość wyboru stylu opowiadania historii przez każdego gracza, co umożliwia kolejny upust szalonej wyobraźni publiczności.

Frizy

To również lubiana gra zarówno przez publiczność jak i przez improwizatorów. Lubiana przez publiczność, bo w zasadzie co chwila pada tekst odnoszący się do danych pozycji, a to często jest równoznaczne z żartem. Lubiana przez improwizatorów, ponieważ wszystko dzieje się bardzo szybko i niekiedy trzeba krzyczeć „stop” niemając żadnego pomysłu, co zmusza do naprawdę intensywnego myślenia i przez to rodzą dość dzikie pomysły.

Najgorsze na świecie / Podryw / Scenki z kapelusza

To gry typu wolnego, zwane również szotami. Oznacza to, że nie ma konkretnych osób na scenie, tylko wchodzi na scenę ten, kto ma pomysł. W pierwszych dwóch całe pole manewru zostaje oddane publiczności. Ma ona pełną kontrolę nad tym co chce zobaczyć. To ona rzuca słowo-klucz, do którego ustosunkowują się improwizatorzy. Sugestie do Scenek mogą być zarówno podrzucane przez publiczność, jak i przygotowywane wcześniej przez prowadzącego, oczywiście w tajemnicy przed improwizatorami.

Kwestie z kieszeni / Yyyy

Tutaj również publiczność ma ogromny wpływ na przebieg scenki. W przypadku pierwszej gry wymaga to pewnej organizacji w postaci przygotowania kartek przed występem, co jest dobrym sposobem na wykorzystanie czasu pozostałego do rozpoczęcia występu. Druga gra jest podobna, z taką różnicą, że działamy ekologicznie i oszczędzamy drzewa z dżungli amazońskiej. W obu grach publiczność decyduje o zwrotach akcji oraz o przebiegu scenki.

Zmiana

Z kolei w tej grze publiczność nie bierze czynnie udziału. Dlaczego więc tę grę umieszczam w tym zestawieniu? Powodem jest struktura gry. Gracz, który mówi cokolwiek i słyszy słowo „zmiana” musi natychmiast wymyślić coś innego. Im więcej zmian jest przeprowadzanych z rzędu, tym bardziej cieszy się publiczność z widocznego coraz większego braku pomysłów gracza.

LOW

Ta gra to krótko mówiąc pantomimiczny głuchy telefon. Gesty mają to do siebie, że mogą być interpretowane na różny sposób. Część grup angażuje do tej gry osobę z publiczności, co przekłada się bardzo często na pewne przeinaczenie sugestii, co z kolei powoduje lawinę śmiechu wśród publiczności przy próbach zgadnięcia sugestii.

Dubbing

Jest to ogólna nazwa struktury, gdyż gier wykorzystujących dubbing jest sporo. Tu jednak mam na myśli najprostszą jej wersję. Ta struktura jest popularna wśród grup zaczynających przygodę z improwizacją i z czasem jest wypierana na rzecz gier trudniejszych i bardziej efektownych, aczkolwiek również doświadczone grupy chętnie wracają do tej gry.

Alfabet

To również dobra gra dla początkujących grup. Jest w miarę prosta, a sprawia dużo radości publiczności. Oczywistym warunkiem istnienia tej gry w repertuarze jest znajomość alfabetu na wyrywki, bo bez tego gra po prostu nie wyjdzie.

Mam nadzieję, że ten artykuł pomoże wielu początkującym improwizatorom układać listy gier na pokaz improwizacji. Oczywiście jest to subiektywna ocena bazująca na własnych obserwacjach występów różnych grup i może nie odzwierciedlać rzeczywistości.

Opracował: Tadeusz Jaśkiewicz / www.WhoseLine.pl